انجام آزمایش های دوران بارداری ضروری است

انجام آزمایش های دوران بارداری ضروری است:

تقریبا یک سوم زنان باردار به نوعی با مشکلات مرتبط با بارداری دست به گریبان هستند.چنان چه این مشکلات شناسایی نشده،یا به حد کافی حل نشود،می تواند به پیامدهای خطرناکی هم برای مادر و هم برای نوزاد منجر شود.بهتر است مراقبتهای پیش از تولد،قبل از باردار شدن آغاز شود.انجام آزمایش های روتین می تواند مادر را از داشتن سلامت و نبود بیماری هایی که بر بارداری تاثیر می گذارد،مطمئن کند و چنان چه مادر قبلا برای بیماری های مزمن مانند دیابت،آسم،فشارخون بالا،مشکلات قلبی،آلرژی ها،لوپوس(اختلال التهابی)،افسردگی وغیره تحت درمان بوده است،باید آن را با پزشک متخصص در میان بگذارد.در برخی موارد ممکن است تغییر یا حذف داروها به خصوص درسه ماهه اوا،لازم باشد.مادران مبتلا به بیماری های خاص باید تحت کنترل باشند.به عنوان مثال سطح قندخون در مادران دیابتی باید تحت کنترل مداوم باشد چرا که سطح غیرطبیعی آن می تواند عوارض خطرناکی برای نوزاد در پی داشته باشد.

چنانچه زن و شوهر،سابقه اختلالت ژنتیک خانوادگی داشته یا خود مشکوک به داشتن این بیماری ها هستند،لازم است پیش از بارداری،آزمایش های ژنتیک انجام دهند و تحت مشاوره ژنتیک قرار گیرند.مادران باردار باید پس از آگاهی از بارداری شان،برای اطمینان از سلامت خود و جنین،یک سری آزمایش ها را در طول مدت بارداری انجام دهند،این آزمایش ها 2دسته هستند،تعدای از آنها روتین محسوب می شوند و سایر آزمایش ها تنها هنگامی انجام می شوند که یک فاکتور خطر یا مساله مشکوکی وجود داشته باشد.

اولین مراجعه شامل سابقه سلامت و آزمایش فیزیکی است.پزشک یا ماما آزمایش کلینیکی اندازه گیری لگن صورت می گیرد و اندازه استخوانهای لگن برای تشخیص این که استخوان بندی مادر برای وضع حمل نوزاد از طریق واژینال(به طور طبیعی)مناسب است یا نه،مورد بررسی قرار می گیرد.سایر آزمایش ها شامل شمارش کامل خون(CBC)،میزان هموگلوبین هماتوکریت(برای بررسی کم خونی) و پلاکت ها(برای مشخص شدن توانایی لخته شدن)صورت می گیرد.میزان پلاکت ها مهم است چرا که مادر با از دست دادن حدود نیم لیتر خون هنگام وضع حمل،در صورت لخته نشدن خون،ممکن است در معرض خطر خونریزی زیاد و مرگ قرار می گیرد.همچنین آزمایش ادرار برای بررسی عفونت های ادراری انجام می شود.گاهی بررسی ادرار ممکن است به پی بردن به سایر آنومالی های عملکرد کلیوی مانند میزان قند با پروتئین بالا منجر می شود.چنانچه آزمایش عفونت ادرار مثبت باشد،پزشک اغلب،کشت ادرار را برای تعیین نوع باکتری ها تجویز می کند.زن باردار در هر مراجعه وزن می شود،سایز شکم و میزان فشار خون او نیز اندازه گیری می شود.

آزمایش های 3ماهه اول بارداری:

آزمایش های 3ماهه اول ممکن است شامل سونوگرافی باشد که تصویری از جنین و جفت را نشان می دهد.همچنین بررسی سازگاری نوع خون بین جنین و مادر و آنتی بادی های فاکتور(RH Rhesus) در این زمان صورت می گیرد.چنانچه مادر،گروه خون نادر Rhمنفی داشته باشد،ممکن است به کنترل دقیق در سرتاسر حاملگی نیاز داشته باشد،بدن مادر آنتی بادی هایی راعلیه خون نوزاد تولید می کند.در اولین نوزاد،مشکلات به ندرت اتفاق می افتد،اما اگر درحاملگی بعدی،مادر تزریق به موقع ایمونوگلوبولین ( RhaD)را نداشته باشد،ممکن است باعث بروز عوارضی(از جمله کم خونی آزمایش cvsاست که با نمونه برداری از مقداری بافت جفت برای بررسی ناهنجاری های کروموزومی جنین در مادرانی که حاملگی پر خطر دارند،صورت می گیرد.گفتنی است خونریزی در طول دوران بارداری به خصوص در 3ماهه اول شایع است و معمولا علامت هشدار نیست،اما گاهی می تواند علامتی برای یک مساله جدی باشد و باید مورد بررسی قرار گیرد.

آزمایشهای سه ماهه دوم بارداری:

سه ماهه دوم بارداری،هفته13تا27 بارداری را شامل می شود.یکی از آزمایش هایی که دراین زمان انجام می شود،آمنیوسنتز است که برای یافتن انواع خاصی از نقص های مادرزادی مانند سندرم داون و غیر طبیعی بودن کروموزوم ها صورت می گیرد.انجام این آزمایش با خطر کمی برای مادر و جنین همراه است و معمولا هنگامی صورت می گیرد که امکان خطر بیماری ژنتیکی وجود داشته باشد،از جمله داشتن یک سونوگرافی غیرطبیعی،داشتن سابقه خانوادگی از نقص های خاص مادرزادی،داشتن کودک یا کودکانی با نقص مادرزادی و سن بالاتر از35 سال هنگام بارداری.این آزمایش می تواند مواردی مانند کم خونی گلبولهای داسی شکل،برای بیماری فیبروزکیستی،دیستروفی عضلانی،بیماری تای ساکز(Tay-sachs) و بیماری های مشابه را مشخص کند و با گرفتن مقدار کمی از مایع آمنیوتیک(که جنین را احاطه کرده است)،معمولا بین هفته 15تا18بارداری صورت می گیرد.آمنیوسنتز همچنین می تواند نقص های خاص کانال عصبی(بیماری هایی که در آنها مغز و ستون فقرات به خوبی رشد نمی کنند) مانند اسپینال بیفیدا و آننسفالی را نیز مشخص کند.در این میان،انجام سونوگرافی همزمان نیز می تواند سایر نقص های مادرزاد(مانند کام شکافته)،لب شکری و پا چماقی یا بیماری های قلبی،را که از طریق آمنیوسنتز در سه ماهه سوم بارداری نیز می تواند در مواردی که بارداری زودرس صورت می گیرد،کامل شدن ریه های جنین را نشان دهد،ضمن این که عفونتهای مایع آمنیوتیک نیز از طریق همین آزمایش میسر است.از آزمایش های دیگردر سه ماهه دوم،غربالگری نشانه های چهارگانه است که احتمال مشکلات خاصی مانند خطر نوزاد با نقص مادرزادی را پیش بینی می کند،نمونه خونی گرفته شده دراین آزمایش،تقریبا80%-75%مشکلات مربوط به رشد مغز و نخاخ،همچنین اختلالات ژنتیک را مشخص می کند.4ماده از جمله آلفا فتوپروتئین(َََAFP) که سطح بالای آن نشانه دهنده مشکلات مغزی نخاعی یا دوقلو بودن جنین و سطح پایین تر از نرمال آن،خطر نوزاد با سندرم داون را نشان می دهد.همچنین سطح بالاتر از نرمال2ماده دیگر(In hibin-A وhCG)که هورمونهای تولید شده از جفت هستند نیز خطر این سندرم نشان می دهد و سطح پایین تر از نرمال ماده استریول(ساخته شده در جفت و کبد) نیز خطراین نقص ژنتیکی را مشخص می کند. از آزمایش های لازم دیگر در سه ماهه دوم،تست غربالگری دیابت دوران بارداری است که معمولا پس از هفته24 اتفاق می افتد.زنانی که این نوع از دیابت را نشان می دهند،لزوما قبلا دیابت نداشته اند.آزمایش تحمل گلوکز خوراکی بین هفته 24 و 28 صورت می گیرد،اما در صورت ابتلا به دیابت از قبل می تواند در هفته13انجام شود.اگر گلوکز خون بیش از 130میلی گرم باشد،پزشک آزمایش دیگری را به طور ناشتا تجویز می کند و گلوکز خون 4بار در طول مدت3 ساعت پس از مصرف نوشیدنی شیرین اندازه گیری می شود و چنانچه 2مورد از 4مورد آزمایش غیرطبیعی باشد،دیابت دوران بارداری تایید می شود.

آزمایش های سه ماهه سوم بارداری:

آزمایش های این دوره از بارداری می تواند شامل غربالگری برای استرپتوکوک گروهB،هپاتیتB،سفلیس و ایدز باشد.آزمایش استرپتوکوک گروه Bدر هفته35تا37بارداری انجام می شود،چرا که وجود این باکتری می تواند عفونتهای خطرناکی را برای نوزادان در پی داشته باشد و باعث عقب ماندگی ذهنی،اختلال بینایی و ازدست رفتن شنوایی شود.درمان آنتی بیوتیک می تواند از انتقال عفونت به نوزادان جلوگیری کند. چنانچه مادر ناقل ویروس هپاتیت B باشد،می تواند آن زا قبل یا بعد از تولد به نوزاد انتقال دهد که کبد نوزاد را دچار آسیب جدی می کند.بنابراین نوزادانی که در معرض خطر سرایت هپاتیتB از مادرشان هستند،باید پس از تولد،هرچه زودتر واکسینه شوند،وجود بیماری سفلیس در مادر نیز می تواند به آنومالی هایی در نوزاد و حتی مرده زایی منجر شود.درمان مادر با پنی سیلین می تواند نوزاد را از ابتلا به این بیماری محافظت کند.در این میان از آنجا که بالا رفتن سطح پروتئین خون،به ویژه در اواخر بارداری می تواند به ایجاد پری اکلامپسی از مسمومیت بارداری منجر شود که با ادم و افزایش فشارخون همراه است و عملکرد مناسب جفت را متوقف می کند.و بر نوزاد تاثیر می گذارد و نیز باعث مشکلات کلیه و کبد و ایجاد لخته های خون در مادر می شود،آزمایش اندازه گیری پروتئین خون نیز صورت می گیرد تا به شکل حادتر آن(اکلامپسی) که باعث تشنج و کما می شود،تبدیل نشود.از سایر کنترل های روتین دوران بارداری می توان به کنترل الکترونیکی قلب جنین و ضربان آن که پس از 20هفته انجام می شود،اشاره کرد.همچنین تست بدون فشار که به طور هفتگی در بارداری های پرخطر مانند دوقلویی جنین،دیابت یا فشار خون بالا با بستن شکم مادر و برای کنترل قلب جنین انجام می شود و نیز تست فشار و انقباض که در بارداری های پرخطر صورت می گیرد و میزان ضربان قلب نوزاد در پاسخ به انقباض،توسط تحریک اکسی توسین و به منظور بررسی چگونگی مواجه شدن جنین تحت فشار زایمان سنجیده می شود.همچنین تست پاپ اسمیر برای بررسی وجود باکتری های کلامیدیا عامل بیماری تراخم و گونورآ عامل بیماری سوزاک،از طریق کشت واژن صورت می گیرد.کلامیدیا می تواند نوزادانی را که از راه طبیعی متولد می شود.دچار عفونت و ذات الریه مزمن و گونورآ می تواند به کوری نوزاد بینجامد و نیز باعث عفونت غشای اطراف کیسه آب شده و احتمال خطر نوزاد نارس و عوارض بعدی را افزایش می دهد.لازم به ذکر است که آزمایش خون بررسی ایمنی مادر نسبت به سرخجه صورت می گیرد و مادرانی که در برابر سرخجه واکسینه نشده اند،باید هنگام بارداری از افراد مبتلا دوری کنند چرا که به عوارض جدی برای نوزاد منجر می شود و هنگام تولد نوزاد نیز در برابر بیماری واکسینه شوند. آزمایش بیماری توکسوپلاسموز که از طریق گربه یا گوشت های نپخته ایجاد می شود نیز در صورت مشکوک بودن انجام می گردد،زیرا در غیر این صورت می تواند به سقط جنین بینجامد.شناسایی عامل فیبرونستین جنینی(FFN)نیز از آزمایش های هفته های 26 و 36 بارداری است که با گرفتن نمونه ای از مایع رحمی یا واژینال برای پیش بینی وضع حمل پیش از موعد انجام می شود. سونوگرافی در زمان های مختلف بارداری به دلایل زیر صورت می گیرد.

سه ماهه اول برای تعیین تاریخ بارداری،تعیین تعداد جنین ها و شناسایی ساختمان جفت و تشخیص سقط جنین،در 3ماهه دوم برای تایید تاریخ بارداری،تعیین آناتومی جنین برای وجود آنومالی ها،کنترل فعالیت و رشد جنین و در 3ماهه سوم برای کنترل رشد جنین،بررسی مقدار مایع آمنیوتیک،بررسی جفت و تعیین موقعیت جنین.