Women and abstetrics

 پرکاری تیروئید و بارداری:

غده تیرئید از غدد درون ریز مهم بدن است که در ناحیه گردن قرار دارد.کار هورمون مترشحه از این غده تنظیم سوخت وساز مواد در بدن است بنابراین به هم خوردن عملکرد این غده منجر به علائم متنوع و پیچیده ای می شود که مهمترین آنها اختلال در تحمل گرما و سرما،ریزش مو،اختلالات خواب و تغییرات اشتها و چاقی یا لاغری و تپش قلب است.بیماری های این غده درون ریز در بانوان شایع تر از مردان است و واضح است که اختلال کار این غده درون ریز حیاتی در دوران بارداری آثار چشمگیری بر مادر و جنین دارد. قبل از توصیف بیماری های تیروئید در بارداری باید بدانیم که گواتر همان بزرگ شدن غده تیروئید است و در این حالت تیروئید می تواند کم کار یا پرکار باشد و یا کارکرد طبیعی داشته باشد.کار غده تیروئید توسط هورمون دیگری که از مغز و از غده هیپوفیز ترشح می شود کنترل می شود اما این هورمون هیپوفیزی از نظر ساختار بسیار مشابه هورمون بتااچ سی جی است که در بارداری به وفور از جفت ترشح می شود و در نتیجه تغییرات آزمایشگاهی هورمون تیروئید در بارداری بسیار شبیه کسی است که بیماری مخفی پرکاری تیروئید را دارد و بنابراین جهت تفسیر آزمایشات تیروئید یک خانم باردار نیاز به یک فرد متخصص در این زمینه است.بیماری پرکاری تیروئید علل متفاوتی دارد از اختلالات مربوط به مصرف ید(که عامل پیش ساز این هورمون است)گرفته تا بیماری هایی که سیستم ایمنی را درگیر کرده و منجر به پرکاری تیروئید یا تیروتوکسیکوز می شود.به هر حال چنانچه خانمی قبل یا حین بارداری متوجه بیماری پرکاری تیروئید خود گردد باید داروی مناسب که به جنین آسیبی نرساند استفاده کند و تحت نظر یک متخصص داخلی یا فوق تخصص غدد درمان شود زیرا در دوران بارداری کنترل دقیق این بیماری به دلیل تغییرات هورمونی ناشی از بارداری بسیار مشکل است.از طرفی این هورمون در رشد و نموی مغزی جنین موثر است و اختلال در کار کرد آن منجر به آسیب به جنین می شود.این بیماری در سه ماهه اول بارداری منجر به سقط و در ماه های بعدی باعث زایمان زودرس،اختلال در رشد جنین و فوت بچه می شود.درمان مناسب بیماری از بیشتر این عوارض تا حدود زیادی جلوگیری می کند اما مادر و جنین در امنیت کامل نیستند و مادر تا پایان بارداری باید تحت نظر و مراقبت کامل باشد. پس از تولد جنین بتاید از نظر ابتلا به کم کاری یا پرکاری تیروئید تحت بررسی آزمایشگاهی  و در صورت لزوم سونوگرافی از گردن جهت بررسی سایز تیروئید قرار گیرد. از درمانهای پرکاری تیروئید استفداه از ید رادیواکتیو است که این درمان در حاملگی ممنوع بوده و کسی که چنین درمانی گرفنه نا 6ماه نمی تواند باردار شود.

 شیر مادر واکسنی برای بیماری های عفونی:

نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می شوند استعداد بیشتری برای ابتلا به بیماری هایی چون اسهال/استفراغ/تب و بیماری های عفونی دارند.سهال مشکلات دستگاه تنفسی تحتانی یعنی ریه و بیماری های عفونی در کودکانی که با شیر مادر تغذیه می کنند کمتر رخ می دهد اما در کودکانی که با شیر خشک تغذیه می شوند شیوع بیماری ها بیشتر دیده می شوند.تغذیه با شیر مادر از ابتلا به بسیاری از عفونتها در کودکان جلوگیری می کند.شیر مادر دارای انواع و اقسام عناصر ضدعفونی کننده است و شیرخواران را در مقابل بسیاری از بیماری های عفونی حفظ می کند.لاکتوز قند موجود در شیر مادر بسیار زیاد است سلول های مغزی هم فقط از قندی به نام گلوکز تغذیه می کنند.

روزه داری و بارداری:

روزه داری در مورد خانمهای باردار بسته به ماههای بارداری و فصول سال بسیار مهم است.متخصصان در دنیا دو نظریه نسبت به روزه داری دارند بعضی از متخصصان معتقدند که خانمهای باردار در سه ماهه اول بارداری نباید روزه بگیرند سه ماهه دوم را می توانند روزه بگیرند و سه ماهه سوم روزه نگیرند.به نظر متخصصان دیگر روزه داری برای خانمهای باردار در سه ماهه اول نیز مغایرتی با سلامت مادر و جنین نمی تواند داشته باشد. براساس این نظرات و تحقیقات بسیاری از متخصصان تغذیه خانمهای باردار در سه ماهه اول نیز با در نظر گرفتن شرایط خاصی می توانند روزه بگیرند ابتدا آن که در وعده سحر و افطار از تغذیه کافی و درست بهره مند باشند و مایعات کافی در فاصله سحر و افطار بنوشند. سپس آنکه خانمهای باردار باید توجه داشته باشند سهمیه و واحدهای غذایی چون لبنیات و میوه را به اندازه کافی در این فاصله زمانی مصرف کنند.البته به طور کلی نمی توان برای همه خانمهای باردار دستورالعمل واحدی برای روزه داری صادر کرد. هر مادر باردار باید با دکتر خود مشورت کند و شرایط جسمی از نظر قند خون و وضعیت اسید اوریک/چربی و ترکیبات دیگر خون او بررسی شده تا به او مجوز روزه گرفتن داده شود. روزه دار بدون سحری و دریافت نکردن مایعات برای خانم باردار جایز نیست. خانمهایی که فعالیت بیرون از خانه دارند باید تحت نظر پزشک روزه بگیرند.چنانچه مادری احساس کند که روزه برای خودش یا جنین ضرر دارد باید روزه را به زمان دیگری موکول کند.

 آمنوره(قطع قاعدگی):

آمنوره یا قطع پریود ماهانه البته به مدت کوتاه ، از مشکلات زنان در سنین باروری است.این مشکل می تواند درهرسنی رخ دهد و دونوع اولیه و ثانویه دارد.در نوع اولیه بیمار هرگز خونریزی و عادت ماهانه نداشته است.اما در نوع ثانویه  بیمار حداقل یکبار حونریزی دارد.البته باید توجه کرد که به هر نوع قطع قاعدگی آمنوره گفته نمی شود بلکه زمانی از این واژه استفاده می شود که بیمار حداقل به اندازه 3سیکل متوالی عادت ماهانه خودش(که هر کدام ممکن است مثلا45یا55روز باشد/ یا شش ماه عادت نشود در این صورت نیاز به بررسی و درمان مناسب دارد.در مورد زنان جوانی که تاکنون عادت ماهانه نشده اند اگر رویش موهای زیر بغل و رشد سینه ها کامل باشد ولی تا 16 سالگی عادت ماهانه اتفاق نیفتد نیاز به بررسی و درمان دارد ولی در صورتی که رشد مو و رشد سینه ها انجام نشده باشد و عادت ماهانه هم اتفاق نیفتاده باشد از 14 سالگی نیازمند بررسی و درمان بیشتر است.برای ایجاد عادت ماهانه وجود و عملکرد مناسب رحم و مجاری تناسلی لازم است و درصورت وجود یک دیواره مادرزادی در عرض واژن یا وجود یک پرده بکارت بدون منفذ طبیعی خروج خون حاصل از عملکرد طبیعی رحم با مشکل مواجه می شود.در سطح بالاتر تخمدان ها هستند که با عملکرد مناسب و منظم و دوره ای خود و تولید مرتب و متناسب هورمونهای استروژن و پروژسترون منجر به تغییرات دوره ای در لایه داخلی رحم و سرانجام عادت ماهانه منظم می شود. اما در سطح بالاتر تنظیم کننده دیگری بر عملکرد تخمدان وجود دارد که همان غده هیپوفیز درمغز و هورمونهایی است که از این غده به صورت دوره ای ترشح می شود و باعث می شود عادت ماهانه به صورت منظم اتفاق بیقتد اما از این مرکز کنترل کننده بالاتر دیگری هم وجود دارد که همان غده هیپوتالاموس در مغز است.عملکرد این غده خود تحت تاثیر عملکرد کل مغز و استرس ها و سایر عوامل موثر برآن است.از جمله عوامل موثر بر کارکرد مغز می توان به رژیم های سخت لاغری/ورزش سنگین/افزایش وزن ناگهانی و استرس های جسمی مثل تصادفات و ضرب و جرح ناشی از حوادث یا استرس ناشی از جراحی اشاره کرد.همین طور  استرس های روانی باعث تغییرات در عملکرد این سیستم و در نهایت تغییر عادت ماهانه مثلا به صورت آمنوره می شود.قبل از پرداختن به علل بیماری آمنوره باید گفت که بر خلاف تصور عوام پریود شدن و عادت ماهانه وسیله ای برای دفع مواد زاید از بدن نیست که در صورت عدم عادت ماهانه شخص دچار بیماری ناشی از ماندن این مواد زاید در بدن شود اما باید علل قطع عادت ماهانه را یافت تا درمان سریع انجام شود.

 خونریزی های بعد از یائسگی در چه شرایطی بروز می کنند؟

نکته کلی در خونریزی های بعد از یائسگی این است که هر قدر میزان خونریزی در این برهه غیرطبیعی باشد به بررسی وپیگیری بیشتری نیازمند است.خونریزی بعد از یائسگی ممکن است چند علت داشته باشد.اولین مساله ای که باعث این بیماری می شود نازک شدن مخاط رحم است که در حقیقت علت خطرناکی نیست ولی به مفهوم پیگیری نکردن نیست.این مطلب را باید یادآوری کرد که با مشاهده حتی مقدار کم خونریزی می توانید از یک قضیه مهم جلوگیری و یک بیماری را کنترل کنید چرا که سرطانهای زنان یکی دیگر از عوامل آن است.اهمیت و بی اهمیتی خونریزی بعد از یائسگی توسط پزشک معالج شما تشخیص داده می شود.چنانچه خونریزی بعد از یائسگی به علت نازکی جدار رحم باشد با این که چندان مهم نیست ولی باید کنترل شود چون ممکن است عاملی برای کم خونی بیمار باشد.از عوامل دیگر این بیماری فیبروم رحمی است.خوشبختانه درمانهای زیادی برای خونریزی بعد از یائسگی وجود دارد.پولیپها و فیبروئیدهای درون رحم را می توان با اعمال جراحی کوچک برداشت عفونت ها با آنتی بیوتیکها درمان می شود و استروژن به ترمیم بافتهای زهدان کمک می کند. 

 واریکوسل(واریسی شدن وریدهای بیضه):

(این بیماری شایع که به معنای واریسی شدن عروق بیضه است،در صورت عدم درمان می تواند موجب عقیمی شود)

همان طور که خانم ها لازم است به صورت دوره ای و مرتب تحت معاینات متخصص زنان برای مطمئن شدن از سلامت سیستم تناسلی شان قرار بگیرند،آقایان هم لازم است با مشاهده کوچکترین مورد غیرعادی به متحصص اورولوژی مراجعه کنند،این در حالی است که شرم و حیای بسیاری از آقایان در مراجعه به متحصصان بیماری های تناسلی،باعث بروز مشکلات جبران ناپذیر همچوم عقیمی می شود.نمونه بارز این است بیماری،واریکوسل است که با واریسی شدن عروق بیضه همراه بود و در 10%مردان بالغ مشاهده می شود.به عقیده کارشناسان،این بیماری از شایعترین عوامل ناباروری در مردان است.

شایعترین بیماری مردان پس از بلوغ:

واریکوسل یا واریسی شدن عروق بیضه شایعترین بیماری مردان پس از بلوغ است و 10%مردان بالغ به آن مبتلا می شوند.نکته مهم تر آن که این بیماری به رغم آن که گفته می شود شایعترین عامل ناباروری مردان است لزوما منجر به ناباروری نمی شود.سن شروع آن هم معمولا در زمان بلوغ یا بلافاصله پس از بلوغ است،ولی در سن کمتر یا سن بالا نیز ممکن است ایجاد شود.واریکوسل به دنبال گشادی سیاهرگ های بیضه رخ می دهد و در واقع نوعی تمایل سرشتی برای شل بودن جداره سیاهرگ ها در سراسر بدن است.به بیان دیگر در افرادی که مبتلا به واریکوسل هستند،احتمال بروز واریس پا و هموروئید نیز بیشتر است.واریکوسل بیماری ای است که بسته  به شدت آن با درد،آتروفی(کوچک شدن سایز و نرم شدن قوام بیضه)و ناباروری همراه خواهد بود.درد ناشی از واریکوسل دردی است که با احساس سنگینی همراه است،که با فعالیت و ایستادن تشدید شده و با استراحت بهبود پیدا می کند.به علاوه شیوع این بیماری در ورید بیضه چپ بسیار بیشتر از بیضه راست است.

آیا ناباروری سرنوشت حتمی واریکوسل هاست؟حدود یک ششم مردان واریکوسل دارند و در مردانی که دچار ناباروری هستند،این رقم بالاتر است و به 40%می رسد.بی شک واریکوسل می تواند از شایعترین علل تولید کم اسپرم و کاهش کیفیت آن تلقی شود،اما همه واریکوسل ها بر تولید اسپرم اثر نمی گذراند.وقتی خون در وریدهای بیضه به دنبال بروز واریکوسل تجمع یابد،درجه حرارت بیضه بالا می رود،در حالی که اسپرم ها باید در درجه حرارت کمتری به فعالیت های طبیعی ادامه دهند،براین اساس روند تولید اسپرم ها دچار اختلال می شود.به علاوه از آنجا که ترشحات هورمونی غدد فوق کلیوی مستقیما به بیضه منتقل می شود،هرگونه اختلال در وریدهای بیضه چپ می تواند در فعالیت هورمون غدد فوق کلیوی هم اشکال ایجاد کند.با این حال هیچ رابطه علمی ثابت شده ای مبنی بر ارتباط قطعی ناباروری و واریکوسل وجود ندارد.به علاوه ما از نظر اخلاقی قادر به تایید قطعی اثرات این بیماری بر ناباروری مردان،صرفا به دلیل وجود درصدی احتمال نیستیم،مگر آن که بررسی های تخصصی روی اسپرم ها(اسپرماتوگرافی)اختلالی در تولید اسپرم تایید کند که در آن صورت فرد باید تحت جراحی واریکوسل قرار بگیرد.

شاید این بیماری بدون نشانه باشد:

واریکوسل،اغلب علامتی ندارند.به ندرت درد ایجاد می کند و ممکن است در طول روز به علت فعالیت های جسمی بدتر شود اما با خوابیدن به پشت تخفیف پیدا می کند.در طول زمان ممکن است واریکوسل بزرگ تر و چشمگیرتر شود.با این حال از آنجا که واریکوسل معمولا علامتی ندارد،اغلب هنگام ارزیابی ناباروری یا معاینه توسط خود فرد یا پزشک متخصص کشف می شود.بهترین توصیه در چنین شرایطی این است آقایانی که در بیضه هایشان احساس درد،تورم یا تغییر فرم می کنند باید حتما به یک اورولوژیست مراجعه کنند،چرا که برخی از این عارضه ها ممکن است به درمان فوری نیاز داشته باشد.

چه وقت درمان ضروری می شود؟

درمان واریکوسل ممکن است ضروری نباشد،اما اگر نابارور هستید یا واریکوسل شما باعث درد یا تحلیل رفتگی بیضه ها شده،ممکن است لازم باشد آن را ترمیم کنید.درمان با هدف بستن وریدهای آسیب دیده و هدایت جریان خون به وریدهای طبیعی انجام می گیرد.در صورتی که تحلیل رفتگی پیشرونده،بیضه،درد یا نتایج غیرطبیعی در آزمایش اسپرم رخ دهد،ترمیمم در دوره نوجوانی ممکن است ضرورت پیدا کند.واریکوسل،شدت و ضعف دارد،با توجه به این که میزان گشادی وریدها در چه حدی باشد.بر اساس میزان گشاد شدن وریدها،شخص داخل شکمش احساس فشار می کند و وریدها دیده می شود.در موارد پیشرفته،این بیماری می تواند منجر به تحلیل رفتن بیضه ها شود.واریکوسل در مواردی می تواند نشان دهنده تومورهای بیضه یا کلیه به خصوص در سمت راست باشد.در این صورت بیمار باید به سرعت تحت عمل جراحی قرار بگیرد.در واقع در کمتر از 10%موارد،واریکوسل هایی که به طور ناگهانی،به خصوص در سمت راست ایجاد می شوند،می توانند نشان دهنده تومورهای کلیه یا بیضه باشند.به هر حال آنچه مهم است این که مردان جوان،خود باید برای معاینه مراجعه کنند تا متوجه هرگونه حالت غیرعادی در بیضه هایشان بشوند.

واریکوسل،همیشه نیاز به جراحی ندارد:

از نظر بالینی روش هایی برای درمان واریکوسل وجود دارد که افراد براساس شرایط مختلف می توانند از آنها استفاده کنند اما بخشی از این شرایط به مسائل فرهنگی شخص برمی گردد.این درست است که جراحی واریکوسل در شرایط معمولی،جراحی کوچک است که زمان کوتاهی داشته،عوارض کم و دوره نقاهت کوتاهی نیز خواهد داشت اما به عنوان مثال در یک پسربچه10تا12ساله،به جهت آن که مشکلات روحی و روانی تازه ای در او ایجاد نشود،می توان درمان از طریق جراحی را به بزرگسالی اش موکول کرد تا مساله باروری یا ناباروری اش برای تعیین ضرورت جراحی،بررسی شود.البته اگر اختلال در حرکت اسپرم در شخص تایید شود،نیاز به عمل جراحی ضرورت می یابد،اما جراحی واریکوسل در شخصی که ازدواج کرده و بچه هم دارد،ضرورت ندارد.اگر شخص بچه ندارد،کنترل وضعیت اسپرم ها،هرچندماه یک بار توصیه می شود.فراموش نکنید که هر چقدر واریکوسل شدیدتر باشد،پاسخ به درمان جراحی اش مطلوب تر است.

جراحی از دیروز تا امروز:

ترمیم واریکوسل ممکن است با جراحی باز از طریق شکم،جراحی از طریق لاپاراسکوپی یا جراحی با میکروسرجری(جراحی میکروسکوپی) صورت بگیرد.شیوه های جراحی در گذشته مبتنی بر جراحی باز و ایجاد  شکاف کوچکی در ناحیه طناب بیضه بوده که از طریق شکم صورت می گرفته و عوارض خاص خودش را داشته است.اما امروزه با استفاده از لاپاراسکوپی،اما بدون ایجاد شکاف بزرگ، خارج از حفره شکم،عمل واریکوسل صورت می گیرد.با این حال بهترین و کم عارضه ترین شیوه جراحی این بیماری،عمل جراحی با میکروسرجری است که می توان به طریق میکروسکوپی،وریدهای بیضه را بست و از ایجاد عوارضی چون جمع شدن آب در آنها جلوگیری کرد.

فیبروم رحمی:

کم خونی،خستگی زیاد و دردهای شدید در ناحیه شکم و لگن در بسیاری موارد ناشی از فیبروم های رحمی در زنان است.حدود25%خانمها به خصوص در سنین بالای 40سالگی از خونریزی های طولانی مدت تر از دوره قاعدگی و دردهای آزاردهنده در ناحیه شکم،مهره های کمر و لگن و حتی تکرر ادرار شکایت دارند.عامل اصلی چنین نشانه هایی به فیبروم رحمی باز می گردد.فیبروم در واقع همان بافت عضلانی رحم است که به صورت غیرطبیعی رشد کرده و به شکل توده ای در آمده است. معمولا این توده در جدار رحم رشد می کند و بسته به موقعیت قرارگیری اش علائمی چون خونریزی و دردهای شدید به همراه دارد.احتمال بروز فیبروم های رحمی با افزایش سن از 35سالگی تا50سالگی است.کم خونی،رنگ پریدگی و خستگی زیاد در کنار دردهای شدید در ناحیه شکم،لگن و مهره های تحتانی کمر ممکن است ابتدا با دردهای آپاندیسی و نیز کیست تخمدان اشتباه گرفته می شود،اما در بسیاری موارد ناشی از فیبروم های رحمی است.فیبروم ها بیش از هر چیز از زمینه های ژنتیکی و نژاد نشات می گیرد،اما عامل مهم دیگر در بروز فیبرومها تغییرات هورمونی است.به بیان دیگر فیبرومهای رحمی بیشتر در کسانی روی می دهد که سابقه وجود این بیماری را در بستگان نزدیک خود مانند مادر و خواهر داشته اند.

زنانی که در خطر فیبروم های رحمی اند:

فیبروهای رحمی در کسانی که هرگز حامله نشده اند یا اولین حاملگی شان در سنین بالاتری رخ داده و همین طور کسانی که چاق هستند،بیشتر دیده می شود.مطالعات نشان داده که مصرف سیگار نیز در بروز این نوع فیبروم ها موثر است،اما در کسانی که بیش از دو حاملگی داشته اند،این فیبروم ها کمتر دیده می شود و مصرف قرص های پیشگیری از بارداری نیز ممکن است بر کاهش خطر به وجود آمدن فیبروم ها موثر باشد.فیبرومها در بسیاری موارد طی بارداری و افزایش تغییرات هورمونی ایجاد می شود یا شخص از وجود آن در این دوران مطلع می شود.چرا که برخی فیبرومها از نظر اندازه و موقعیت قرار گیری ممکن است هیچ ناراحتی برای بیمار ایجاد نکند و برحسب اتفاق در سونوگرافی دیده شود و با مصرف دارو یا پس از یائسگی نیز خود به خود از بین برود.به همین دلیل به ندرت دیده شده است فیبروم رحمی به سرعت رشد کند یا حتی حالت بدخیم و سرطان پیدا کند.

درد و خونریزی شدید را جدی بگیرید:

از آنجا که در برخی خانمها، فیبروم به دردهای شدید در ناحیه شکم و لگن منجر می شود و با اختلالات ادراری،خونریزی نامنظم و طولانی تر از دوران قاعدگی همراه است برای بیمار آزاردهنده بوده و باید رفع آن اقدام شود. اگر اندازه فیبروم خیلی بزرگ شود یا سریع رشد کند،باید تحت عمل جراحی قرار بگیرد،چون رشد سریع،علامت خوبی برای این نوع غده ها تلقی نمی شود و حتی بزرگ شدن آن می تواند به دستگاه ادراری فشار آورده و منجر به ایجاد مشکلاتی برای کلیه و مجاری ادراری شود.حتی تداوم این خونریزی می تواند بیمار را با کم خونی شدید مواجه کند.تشخیص فیبروم رحمی از طریق معاینه،سونوگرافی و در مواردی MRI است.مسلما اگر نتیجه بررسی ها وجود فیبروم را تائید کند،اولین قدم درمانی از طریق دارو خواهد بود و پس از نتیجه نگرفتن از آن و در صورت ضرورت،درمان جراحی و برداشتن فیبروم ها توصیه می شود،اما اگر بیمار در سن باروری نباشد،ممکن است عمل جراحی فیبروم با برداشتن رحم همراه شود.

احتیاط:شرط درمان فیبروم در بارداری:

در بارداری فیبرومها اغلب رشد نمی کند،اما بر اساس محل قرار گیری به ندرت می تواند منجر به سقط شود یا در نحوه زایمان اختلال ایجاد کند.البته گاهی در نیمه دوم حاملگی بر اثر کاهش خونرسانی به فیبروم این غده کوچک شده و بیمار دچار درد،تب،تهوع و استفراغ می شود،اما به دلیل خونریزی شدید هنگام عمل جراحی فیبروم،انجام این عمل باید تا مدتی پس از زایمان به تعویق بیفتد،مگر آنکه فیبروم به دلیل  شرایط خاص،بارداری را در شرایط اورژانسی قرار دهد. کنترل در باردارانی که فیبروم دارند فقط باید از طریق مسکن صورت بگیرد و باردار باید در نظر داشته باشد که خطر زایمان زودرس و زایمان به طریق سزارین و همین طور عفونتهای پس از زایمان برایش وجود دارد و به همین دلیل باید با دقت بیشتری تحت نظر پزشک متخصص قرار بگیرد.

 نقش هورمونهای زنانه و مردانه بر پوست:

افزایش سطح هورمونهای تخمدان در زنان،مشکلاتی در پوست ایجاد می کند.خانمهایی که کیست زیادی در ناحیه تخمدان دارند عموما چاق هستند،جوش های آکنه ای در صورت و بدن دارند و بیشتر اوقات در ناحیه صورت و اطراف سینه  دچار پرمویی هستند.ریزش موهای سر نیز از مشکلات اساسی  این افراد است،اما کاهش هورمونهای تخمدان،به دلیل بیماری ای خاص یا افزایش سن و یائسگی رخ می دهد.این افراد دچار کاهش موی سر شده و رشد ناخن ها در آنها کم می شود.کم شدن چربی پوست و در اثر آن خشک و چروک شدن آن از عوارض دیگر کاهش ترشح هورمونهاست.در این خانم ها میزان هورمونهای تخمدان کم می شود ولی هورمونهای تستسترون که به طور طبیعی در خون خانمها کم است،بیشتر شده و باعث ایجاد موهای زائد در ناحیه صورت و سینه می شود،جوانانی که به دلیل ورزش از داروهایی حاوی تستسترون استفاده می کنند تا ماهیچه هایشان را حجیم تر کنند،دچار عوارض ناخواسته ای مانند کاهش موی سر و افزایش جوش های صورت و پرمویی می شوند.یکی دیگر از عوارض این داروها ترک های پوستی مشابه ترک های دوران بارداری است.

هورمونهای بارداری و پوست:

هورمونهای بارداری همان هورمونهای تخمدان است که در این دوران افزایش پیدا می کند. این هورمونها باعث افزایش رنگدانه ها در بعضی نواحی بدن می شوند.ترک و شکنندگی پوست از جمله عوارض افزایش این هورمونهاست.یکی دیگر از تغییرات این دوران افزایش رشد موهاست ولی پس از زایمان،موها دوباره وارد مرحله ریزش می شود.به طور کلی،رشد مو و ناخن در دوران بارداری بیشتر و پس از زایمان کمتر می شود.البته اگر خانمی بارداری طبیعی داشته باشد می تواند با استفاده از ذخایر بدنش هم جنین را خوب تغذیه کند و هم دچار کمبود ویتامین نشود.اگر میزان این ویتامین ها در بدن کم باشد،فرد دچار ریزش مو و شکنندگی ناخن ها و مشکلات پوستی می شود.

 خصوصیات اسپرم و عوامل دخیل در ناباروری:

قتی نازایی بین زوجها اتفاق می افتد،هر دو نفر باید از نظر پزشکی آزمایش هایی انجام دهند ولی آزمایش مربوط به زنان بسیارگران تر و روند طولانی تری هم دارند، بنابراین بیش از آن که زنان به پزشک مراجعه کنند،لازم است مرد فقط با دادن یک آزمایش اسپرموگرام تمام شبهه ها را  از بین ببرد،و سپس زن مراحل مربوط به ناباروری را شروع کند.

یک اسپرموگرام خوب باید چه خصوصیاتی داشته باشد:

اسپرموگرام روشی است که در آن مایع سیمن(منی)مرد آنالیز می شود یعنی تمام اجزای تشکیل دهنده مایع سیمن،یک به یک مورد بررسی دقیق آزمایشگاهی قرار می گیرد:اسپرم ها برای رسیدن به تخمک زن باید راهی طولانی را طی کنند و در این راه لازم است تحرک،قدرت و سلامت کافی داشته باشند تا بتوانند بموقع و سر فرصت خود را به تخمک رسانده و قبل از اینکه تخمک ازبین برود آن را بارور کنند.به همین دلیل داشتن حرکت کافی(سریع و روبه جلو)،تعداد زیاد اسپرم و حجم کافی آن نشانه های خوبی هستند تا شانس باروری را در هر بار نزدیکی بالا ببرند.البته برای داشتن این کیفیت،عوامل دیگری از قبیل میزان PHمایع سیمن،شکل ظاهری اسپرم ها و چند عامل دیگر نیز نیاز است.

چگونگی اسپرموگرام:

این آزمایش را می توان در خانه یا آزمایشگاه انجام داد ولی مشکلی که وجود دارد این است که مایع منی ظرف30دقیقه باید به آزمایشگاه رسانده شود زیرا تست های آزمایشگاهی هرچه سریعتر باید انجام شود.هر فرد باید این آزمایش را در دو نوبت و به فاصله 4هفته انجام دهد تا بتوان قضاوت درستی از باروری به دست آورد.

مایع سیمن تحت تاثیر چیست؟

عوامل متعددی روی این مایع،کیفیت و کمیت آن تاثیر می گذارند،ژنتیک،اشکالات موجود در بیضه ها و عوامل محیطی که یک به یک به آنها اشاره خواهد شد.

اختلالات ژنتیکی:

برخی مردان از همان بدو تولد اشکالاتی روی کروموزوم مردانه خود دارند که باعث می شود دستگاه تناسلی نتواند به خوبی ایفای نقش کند.این روند در آینده می تواند موجب نازایی و بسیاری از مشکلات دیگر شود.اینها ممکن است ژنهای معیوبی داشته باشند.البته این ژن ها  در اثر عوامل محیطی مانند اشعه هم می توانند دچار اختلال شوند.گاه نیز دیده می شود تعداد زیادی از اسپرم ها در یک مرد دچار ناهنجاری هستند،مثلا بخشی به نام آکروزوم که در ناحیه سر اسپرم قرار گرفته و باروری با تخمک را میسر می سازد به دلایل نامشخصی وجود ندارد یا اسپرم شکلی غیر عادی دارد،سر وجود ندارد یا دو سر وجود دارد،همه این ها امکان باروری با تخمک را مختل می کند.

عوامل محیطی:

از مهم ترین عوامل محیطی می توان به عوامل شغلی اشاره کرد.مردانی که مدت طولانی با آلاینده ها ماننید کود شیمیایی یا سموم در تماس هستند،کیفیت اسپرمشان تحت تاثیر قرا  می گیرد.برخی از عوامل هستند که موجب از بین رفتن اسپرم ها یا مرگ آنها می شوند،مثلا کسانی که مدت طولانی روی صندلی می نشینند یا در حمام های گرم مانند جکوزی قرار می گیرند که این موارد حرارت بیضه ها را بالا می برد.اسپرم ها در محیطی با دمای حرارت 35درجه می توانند به خوبی فعالیت کنند.به همین دلیل بیضه ها در کیسه بیضه قرار دارند و حرارت این غدد را کنترل می کنند.بنابراین توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است به خصوص در نوزادان پسری که متولد می شوند باید از وجود بیضه ها درون کیسه اطمینان حاصل کرد برخی از نوزادان پسر دارای نهان بیضگی هستند.والدین حتما باید به این نکته توجه کنند و تا پیش از رسیدن این مشکل را با کمک پزشک معالج حل کنند.گرچه در بیشتر موارد به مرور بیضه ها به داخل کیسه نزول پیدا می کنند،ولی هر گونه غفلت می تواند به نازایی کودک در آینده منجر شود.

بیماری ها:

برخی از بیماری های عفونی در مردان مانند اوریون می تواند آینده باروری را به مخاطره اندازد.بنابراین همه بیماری های عفونی در کودک لازم است جدی گرفته شود.بیماری بسیار شایع دیگر،بیماری واریکوسل است.در این بیماری عروق بیضه متورم و واریسی شکل می شود.این بیماری باعث کاهش حرکت اسپرم و تغییر شکل ظاهری آنها و حتی کاهش تعدادشان می شود.واریکوسل قابل اصلاح است،شاید تعداد بسیاری از بیماران نیز از وجود بیماریشان اطلاع نداشته باشند و با ناباروری متوجه موضوع شوند.

استعمال دخانیات:

مصرف سیگار،الکل و دیگر مواد افیونی مانند حشیش و کوکائین،مانع تولید اسپرم می شود و حتی در مواقعی اسپرم های ناقص را زیاد می کند.

مصرف دارو:

افرادی که به سرطان مبتلا هستند و تحت درمان با  داروهای شیمی درمانی بوده یا رادیوتراپی می شوند نیز ممکن است دچار اختلال در کیفیت اسپرم شوند و داروهایی مانند سولفاسالازین یا برخی از داروهای ضد قارچ نیز چنین عملکردی دارند ولی اغلب با قطع دارو کیفیت مایع سیمن به حالت اوا بر می گردد.

چه باید کرد؟

وقتی زوجی دچار نازایی می شوند،اولین قدم مراجعه به پزشک است بعضی از اختلالات فقط باید از سوی افراد متخصص برطرف شود.اما همیشه شیوه زندگی و عادات غذایی نباید از نظر دور داشت،چون ورزش،غذا و اصلاح عادات غلط،سه رکن اساسی در کیفیت و کیمیت اسپرم هستند.

کدام غذاها می توانند کیفیت اسپرم را ارتقا دهند؟

مارچوبه:مارچوبه گیاه بسیار مفیدی است که حاوی مقادیر زیادی از فولات،ویتامین k و ویتامینC است،حتی تحقیقات نشان داده مادران باردار که در طول بارداریشان از این گیاه استفاده می کنند.کمتر نوزادانی با ناهنجاری های مادرزادی به دنیامی آورند.اما وجود ویتامین C رادیکال های آزاد را کاهش می دهد.همچنین از چسبیدن اسپرم ها به یکدیگر جلوگیری می کنند.

آووکادو:آووکادو میوه ای گرمسیری است،این میوه حاوی مقادیر زیادی ویتامینE،ویتامینB6  و اسیدفولیک است.ویتامینهای گفته شده به خصوص ویتامینEباعث افزایش تحرک اسپرم و بالا رفتن قدرت نفوذ آن داخل تحمک می شود.

موز:موز حاوی ویتامین B1وAوCاست.همچنین موز حاوی آنزیمی به نام برومولین است که موجب تعدیل هورمونهای جنسی مردانه می شود.

سیر:سیر ماده غذایی مفیدی است که جریان خون را سرعت می بخشد.بهبود جریان خون قدرت و توان اسپرم ها را بالا می برد.همچنین مواردی مانند سلنیوم و ویتامینB6مانع آسیب به اسپرم شده و سطح هورمونی را متعادل می کند.

گردو:گردو حاوی آرژنین است.این ماده حجم و تعداد اسپرم ها را بالا می برد،همچنین حاوی امگا3 است که جریان خون را در بیضه ها تسریع می کند.این آجیل ها قدرت آنتی اکسیدانی بالایی دارد و از اسپرم محافظت می کند.خوردن 7عدد گردو در روز سطح کلسترول خون را پایین آورده  و ریسک بیماری های قلبی و عروقی را کاهش می دهد.

مردان از این غذاها دوری کنند:

مردانی که دچار اختلال در کیفیت اسپرم هستند،بهتر است از خوردن این مواد اجتناب کرده یا میزان آن را به حداقل برسانند.ثابت شده غذاهایی مانند شیرینی جات،قند و شکر،غذاهای فست فودی،سیگار،الکل و دیگر مواد مخدر در حرکت و میزان آنها تاثیری منفی می گذارد

 نشانه های بیماری پروستات:

پروستات غده ای است که در گردن مثانه مردان قرار دارد.این غده قسمتی از دستگاه تناسلی مردان محسوب می شود.اندازه آن تقریبا معادل یک گردوست ولی در بیشتر مردان در میانسالی بزرگ می شود.بزرگ شدن غده خطری ندارد و جزو فیزیولوژیک بدن به حساب می آید،اما گاهی بزرگ شدن آن،فرد را با مشکلاتی مواجه می کند که به ناچار او را روانه مطب یا کلینیک پزشکان می کند.

توضیحی درباره عملکرد غده پروستات:

بسیاری از آقایان می گویند من پروستات دارم.این جمله اشتباه است.زیرا همه مردان از بدو تولد دارای این غده هستند.عملکرد این غده به نقش هورمونی اش مربوط است.این غده حاوی ترشحات مایعی است که اسپرم ها در آن شناورند و به مرحله بلوغ می رسند.بلوغ اسپرم برای لقاح ضروری است.

چرا بسیاری ازمردان  به بیماری پروستات مبتلا می شوند؟

بیماری پروستات را می توان به 3 دسته تقسیم کرد:مورد اول بیماری التهابی یا تورم پروستات است این بیماری را بیشتر در مردان جوانی که از نظر جنسی فعال هستند زیاد مشاهده می کنیم.علت آن هم وجود باکتریایی است که هنگام مقاربت از راه مجاری ادرار وارد غده پروستات می شود و آن را ملتهب می کند و به تورم آن می انجامد.بیماران با شکایت درد کمر و درد ناحیه تناسلی و زیر بیضه ها به پزشک مراجعه می کنند.همراه با این علائم عدم دفع ادرار نسبی را داریم.یعنی بیمار حس می کند نمی تواند بخوبی ادرارش را تخلیه کند و بعد از دستشویی همچنان احساس می کند مثانه اش پر است.ورم التهابی پروستات بیشتر در کسانی است که تقید اخلاقی کمتری داشته و ارتباطات جنسی متعددی با افراد مختلف دارند.اما ورم پروستات همیشه به دلیل ورود باکتری به این غده نیست. مثلا کسی که سیستم ایمنی اش ضعیف شده نیز ممکن است دچار این التهاب و تورم شود.پروستات غده ای است که اگر متورم شود شاید به سختی بتوان ورم ایجاد شده را درمان کرد بخصوص وقتی که بیماری سیرمزمن هم پیدا کند.دومین بیماری،بزرگی پروستات است،ولی این افزایش حجم به صورت خوش خیم است.آنچه باعث افزایش حجم پروستات می شود،هورمون تستسترون مردانه است.بزرگی پروستات دارای علامت است و بیماران دو نشانه واضح دارند، انسداد مجرای ادرار و تحریک پذیر شدن غده.

فرد به شکل قطره قطره و با زور زدن ادرار می کند.گاه نیز مجرا بسته می شود و احتباس ادراری پیش می آید.علائم تحریکی نیز به این صورت است که فرد مداوم دستشویی می رود و سوزش ادراری مزمن و تکرر ادراری  وجود دارد.گاه بیماران به دلیل نرفتن به دستشویی چنان درد می کشند که حتما باید برای تخلیه مثانه از سوند ادراری استفاده شود.

مردان چگونه می توانند از این بزرگی خوش خیم ولی عذاب آور جلوگیری کنند؟

هیچ راهی برای پیشگیری وجود ندارد.بزرگی پروستات مانند سفید شدن موهاست.همان طور که نمی توان از سفید شدن موها جلوگیری کرد،بزرگی پروستات نیز قابل پیشگیری نیست و مردان بعد از 50سالگی به درجاتی از آن مبتلا می شوند.پس سن یکی از مهمترین عوامل است.

مردان چگونه متوجه این مشکل می شوند و چه کاری باید انجام دهند؟

بزرگی های مشکل دار علامت دار است و اولین علامت اختلال در دفع ادرار به شکل ادرار قطره ای است.بیماری ممکن است به شکل دو شاخه ادرار کند.شب ها چند بار از خواب بیدار شده و به دستشویی برود در این موقع بیمار نمی تواند خود درمانی کند و حتما باید به پزشک مراجعه نماید.در علامتهای خفیف،داروهایی برای شل کردن عضلات تجویز می شود.پروستات بعد از بزرگ شدن دیگر کوچک نمی شود.بنابراین بیماران دیگر نمی توانند سلامت اولیه خود را به دست آورند.تا به حال نیز هیچ دارویی برای این دسته از بیماران کشف نشده است.

آیا ممکن است بیماران با دارو بهبود نیابند؟

بله همه بیماران به درمانهای دارویی پاسخ نمی دهند و باید جراحی شوند.اگر همزمان داخل مثانه سنگ وجود داشته باشد یا وزن غده پروستات بیش از 60گرم باشد،عمل جراحی باز انجام می شود.برای بهبود بیمار،قسمتی از پروستات که  بزرگ شده است برداشته می شود.اما وزن  کمتر از 60گرم را دیگر جراحی باز نمی کنند.بهترین روش در این مواقع آندوسکوپی است.این روش سرپایی و بسیار راحت است.

آیا ممکن است همه پروستات در عمل جراحی برداشته شود؟

 یکی ازشایع ترین سرطانهای مردان بالای 50سال،سرطان پروستات است.سرطان پروستات در اثر سن بالای(60سال)،ارث(افرادی که پدر،برادر و عمویشان مبتلا به سرطان پروستات هسستند احتمال ابتلاشان 4تا5برابر بیش از افراد عادی است)،رژیم غذایی بد(رژیم روغنی و پرچرب) و استعمال دخانیات به وجود می آید.در مواردی که سلولهای سرطانی دیده می شوند پروستات باید به طور کامل برداشته شود.

سرطان پروستات هم مانند بزرگی پروستات علامت دار است؟

بر خلاف التهاب پروستات یا بزرگی پروستات،سرطان کاملا بی سروصدا و بی علامت است.فقط با معاینه انگشتی از سوی پزشک و آزمایش تخصصی به نام پی اس ای می تواند به وجود بیماری پی برد.بنابراین افراد در معرض خطر یعنی مردان بالای 50سال به خصوص کسانی که در خانواده شان سرطان پروستات دیده شده لازم است هر6ماه تا1سال یکبار این آزمایش را انجام دهند.

آزمایش پی اس آی چیست؟

این آزمایش بسیار کمک کننده است.وقتی سلولهای سرطانی در پروستات شروع به تکثیر و فعالیت می کنند،سطح پی اس آی خون بتدریج در حال بیشتر شدن است،علامت خوبی نیست و حتما باید به آن مشکوک شد و بررسی شود. مردان با پی اس آی بالای 4 حتما بایسد معاینه شوند و در صورت لزوم نمونه برداری یا بیوپسی نیز کمک کننده است.

آیا می توان سرطان پروستات را کنترل کرد؟

خوشبختانه در صورتی که بیمار در مراحل ابتدایی پیدایش باشد،براحتی با عمل جراحی کنترل می شود. در مراحل پیشرفته هم سرطان پروستات به درمان های دارویی پاسخ خوبی می دهد.البته قدرت تهاجم سرطان مهم است و گاه دیده می شود  سلولها به سرعت به نقاط دیگری از بدن دست اندازی می کنند.

 صرع و بارداری:

صرع نه با ازدواج منافات دارد نه با بارداری.بیش از 90%خانمهای مبتلا به صرع،قادرند دوره بارداری و زایمان را به خوبی طی کنند.اگر شما صرع دارید و باردارید،احتمال این که نوزدان را با صرع به دنیا بیاورد،فقط5%ببیشتر از سایر خانمهای باردار است.شما حتی در شیردادن به فرزندتان هم مشکلی نخواهید داشت و برای تغییر داروها یا کاهش دوز دارویی هایتان در دوران بارداری صرفا باید از پزشکان مشورت بگیرد.متاسفانه کم نیستند خانمهایی که در دوران بارداریشان خودسرانه داروهایشان را کم یا قطع می کند و با این کار نه فقط از خطرهای احتمالی جلوگیری نمی کنند،بلکه موجب افزایش خطر تشنج و عوارض بارداری می شوند.

 ناباروری براثر ضعف هورمونی:

(کاهش میل جنسی،اختلالات خلقی و کم خونی می تواند از نشانه های اختلال هورمونهای جنسی در مردان باشد)

30تا35 درصد از مشکل ناباروری در زوجین نابارور مربوط به زنان،30%مربوط به مردان و بقیه موارد نیز یا به دلایل نامشخص ایجاد شده یا به هر دو نفر بر می گردد،اما نکته مهم اینجاست که همچنان بسیاری از مردان با وجود آگاهی از مشکل ناباروری با گذشت بیش از یک سال از اقدام به فرزنددار شدن، بررسی ها و آزمایش های مربوط به تایید سلامت جنسی خود را به تعویق می اندازند و انجام چنین بررسی هایی را بیشتر از جانب همسرانشان ضروری می بینند.در حالی که دلایل ناباروری در مردان با تشخیص صحیح و انتخاب روش درمانی موثر،قابل رفع و درمان است. در این میان یکی از عوامل موثر بر ناباروری یا ناتوانی جنسی در آقایان به اختلالات هورمونی یا اختلال در ترشح هورمون های جنسی بر می گردد.اختلالال هورمونهای جنسی و به دنبال آن کاهش میل جنسی در آقایان در سنین میانسالی می تواند با نشانه هایی چون کاهش میل جنسی،کاهش انرژی،اختلالات خلقی،کاهش رشد موهای صورت،اختلال خواب و کم خونی همراه باشد.اختلالات هورمونی نه تنها می تواند با اختلالات پوکی استخوان همراه باشد،بلکه به طور ناگهانی اتفاق بیفتد با نشانه هایی چون گرگرفتگی(همچون زنان در دوران یائسگی)نیز همراه خواهد بود.البته متخصصان همیشه تاکید می کنند که ناباروری در مردان بیشتر به اختلالات مربوط به کاهش تعداد اسپرم،شکل غیرطبیعی یا اختلال در قدرت حرکتی اسپرم برمی گردد.اما از آنجا که توان باروری چه در مردان و چه در زنان تحت کنترل هورمونهای محور هیپوتالاموس-هیپوفیز مغز است،نباید اختلالات هورمونی را در ناباروری مردان نادیده گرفت.

علل ناباروری در  مردان:

گرچه عامل بیشتر ناباروری ها در مردان به اختلالات مربوط به اسپرم بر می

گردد،اما نباید از اختلال عملکرد عضلات مثانه که می تواند ناشی از جراحی مثانه یا پروستات،آسیب دیدگی انتهای نخاع،بیماری هایی نظیر دیابت،همچنین مصرف داروهای آرام بخش و مخدر و نیز داروهای فشارخون باشد،غافل شد.البته مشکلات ژنتیک و اختلالات مادرزادی بیضه ها،همچنین ابتلا به برخی بیماری های عفونی همچون اوریون نیز می تواند از عوامل موثر بر ناباروری مردان تلقی شود.یکی از پیش زمینه های تولید اسپرم در مردان،وجود سیستم های هورمونی طبیعی است که از مراکز مغزی یعنی هیپوتالاموس شروع می شود و به هیپوفیز می رسد و بعد از هیپوفیز به غدد ترشح کننده هورمونهای جنسی منتهی می شود و به این ترتیب اسپرم تولید می شود،حال اگر دراین مسیر اختلالی صورت گیرد یا غدد جنسی(بیضه ها)دچار مشکل باشد،اسپرم سازی به خوبی انجام نمی شود و در این صورت درمانهای هورمونی ضرورت پیدا می کند.اختلالات در تولید و ترشح هورمونهای جنسی در مردان ممکن است بر اثر وجود تومور در محور هیپوتالاموس-هیپوفیز،رادیوتراپی و مصرف برخی داروهای تقویتی در ورزشکاران باشد که بر میزان تولید و کیفیت اسپرم ها اثر می گذارد.

تشخیص ناباروری با اختلال هورمونی:

نباید از خاطر برد که افزایش سن بر کاهش تعداد اسپرم و کیفیت آنها تاثیر می گذارد که خود از عوامل بروز ناباروری در مردان محسوب می شود.از سوی دیگر تنش های جسمی،ذهنی و استرس نیز می تواند تعداد اسپرم ها را به طور موقت کم کند،اما در همه این موارد کاهش تولید اسپرم می تواند ناشی از تغییر در سطوح هورمونهای جنسی باشد.مردانی که مشکوک به ناباروری هستند در اولین قدم،تحت آزمایش تایید سلامت اسپرم و پس از آن اندازه گیری هورمونهای تستسترون  و گنادوتروپین(هورمون های هیپوفیزی)قرا گیرند.اکر سطح هر کدام از هورمونها در آنها پایین تر از حد طبیعی باشد،احتمال اختلال در غدد جنسی یا هورمونهای جنسی وجود دارد و به دنبال آن درمان هورمونی آغاز می شود.

چاقی،دیابت و نارسایی کلیوی:

چاقی و بروز بیماری های متابولیکی چون دیابت،چربی و فشارخون می تواند از عوامل موثر در بروز اختلالات هورمونی و به دنبال آن ناباروری در مردان باشد. سندرم متابولیک می تواند منجر به کاهش هیپوفیزی در مردان شود.البته چنین افرادی ممکن است دچار ناباروری نشوند. اما از عوارض ناشی از اختلال هورمونهای جنسی رنج می برند.همچنین ممکن است تولید اسپرم  و هورمونهای جنسی در افراد مبتلا به بیماری های قلبی-عروقی،نارسایی کلیوی و سیروز کبدی کاهش پیدا کند.اما عوارضی ناشی از این نوع اختلالات با درمان چاقی یا سایر بیماری های متابولیک وابسته به آن کاهش یافته و به تدریج از بین می رود.

از داروهای هورمونی تا روش های درمان ناباروری:

عللل ناباروری چه ناشی از مشکلات هورمونی و چاقی باشد و چه به غیرطبیعی بودن سلولهای جنسی مربوط شود،می تواند تحت تاثیر عوامل ژنتیکی اتفاق بیفتد.حتی مشخص شده است که استعداد چاقی،ابتلا به عفونت یا لزوم  انجام  یک جراحی که به ناباروری می انجامد، می تواند به نوعی تحت تاثیر عوامل ژنتیکی ایجاد شود.با وجود این تشخیص زودهنگام اختلالات هورمونی در مردان(تا قبل از 20سالگی و در سنین بلوغ) می تواند در تاثیر پذیری درمانهای هورمونی از طریق داروهای تزریقی موثر باشد.درمان اختلالات هورمونی در سنین بالاتر در مردان ممکن است با جایگزینی هورمون تستسترون از طریق داروهای موجود ممکن نباشد و تنها بتواند به کاهش علائم ناشی از اختلالات هورمونی و نه به درمان ناباروری کمک کند.در این صورت بهره گیری از روش های درمان ناباروری مانند گرفتن اسپرم،لقاح آزمایشگاهی و بارداری از طریق IVF پیشنهاد می شود.

 فواید بارداری:

یک بار بارداری به خصوص اگر قبل از 30سالگی اتفاق بیفتد،از احتمال بروز سرطان تخمدان می کاهد و اگر دو بار حاملگی اتفاق بیفتد احتمال سرطان تخمدان که از کشنده ترین انواع سرطان در زنان است تا 50%کاسته می شود.زنانی که هرگز باردار نشده اند بیشتر دچار فیبروم رحمی می شوند،همین طور این زنان دو تا سه برابر بیشتر دچار سرطان رحم می شوند و احتمال سرطان پستان نیر در این افراد بیشتر است.در بیماری آندومتریوزکه بافت های داخل رحمی در مکانی غیرعادی مثل تخمدان و لگن رشد می کند،بیمار با دردهای شدید لگنی به خصوص در چند روز قبل از شروع عادت ماهانه روبه روست،اما در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی ایجاد شده، رشد مناطق دارای اندومتریوز متوقف می شود و از چسبندگی های مضر بیماری جلوگیری می شود و بیمار دیگر درد نمی کشد.بیماری دیگری که در دوران بارداری از پیشرفت باز می ماند،بیماری تنبلی تخمدان یا بیماری تخمدان پلی کیستیک است.

 عوارض بارداری:

حاملگی مکرر (بدون توجه به روش زایمان)دارای عوارضی چون افتادگی مثانه،ضعیف شدن عضلات لگن و شکم است و به اختلالاتی در دفع ادرار و مدفوع منجر می شود،همین طور احتمال بروز فتق های شکمی افزایش می یابد و ضعف و جداشدگی عضلات شکم منجر به شل شدن و افتادگی جدار شکم و بزرگ شدن آن می شود.حاملگی در اغلب زنان منجر به افزایش وزن و تغییرات نامناسب اندام به خصوص در ناحیه پستانها،شکم و لگن می شود.هر ویار حاملگی به از دست رفتن مقادیر زیادی از مواد معدنی،ویتامین ها و پروتئین های لازم بدن مادر می انجامد و از مشهورترین و پراهمیت ترین آنها به آهن و کلسیم اشاره کرد که از دست رفتن آنها منجر به کم خونی و پوکی استخوان به خصوص در زنانی می شود که حاملگی های مکرر و نزدیک به هم داشته اند.با روش های مناسب می توان از شدت این عوارض کاست، مثلا در دوران بارداری و شیردهی ضمن داشتن رژیم مناسب باید از مکمل های تغذیه ای استفاده کرد و با فاصله گذاری مناسب بین حاملگی ها به بدن مادر اجازه داد که به وضع عادی بر گردد. با انجام ورزش های مناسب در دوران بارداری و پس از آن می توان از افزایش بی رویه وزن مادر که خود عامل دردهای کمری و نازیبا شدن فرم اندام هاست و همین طور تشدید عارضه افتادگی مثانه،کاست.

 اثرات ورزش در سلامت زنان:

در زنان ورزش اهمیت خاص دیگری دارد،چرا که در درمان و پیشگیری از ییماری پوکی استخوان موثر است.این بیماری که در زنان بسیار شایع تر از مردان است و با ورزش در سنین مختلف از زیر18سال تا سنین یائسگی قابل پیشگیری و درمان است. به خصوص ورزش هایی که با فشار بر استخوانها به خصوص پاها همراه است،مثل پیاده روی و وزنه برداری که در کاهش روند پوکی استخوان بسیار موثر است.یکی دیگر از اثرات درمانی ورزش آن بر نازایی است،به این ترتیب که ورزش در درمان بیماری تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان موثر است و با کاهش چربی های شکمی به تخمک گذاری کمک می کند.همین طور ورزش با اثری که بر روحیه فرد ورزشکار دارد،تاثیر ویژه ای بر اثر بخشی داروهایی دارد که در درمان نازایی استفاده می شود.همچنین ورزش به آزاد شدن هورمونهایی منجر می شود که در تنظیم عادت ماهانه و تخمک گذاری بسیار موثر است.ورزش در زنان باردار هم نقش ویژه ای دارد.در این زنان ورزش از افزایش وزن نامناسب در بارداری می کاهد و به یک زایمان مناسب کمک می کند،همین طور با تقویت عضلات لگن احتمال افتادگی مثانه را کاهش می دهد.البته ورزش هایی مانند پیاده روی که احتمال آسیب به شکم یا افتادن مادر در آنها کتر باشد،در بارداری توصیه می شود.در واقع هر ورزشی که خانم باردار قبل از بارداری داشته،قابل ادامه دادن در دوران بارداری است،البته اگر در مادر خستگی مفرط ایجاد نکند.

 دشواری های بارداری خارج از رحم:

(تشخیص سریع بارداری خارج از رحم و پیش از پارگی لوله رحمی به کاهش اثرات منفی آن بر باروری کمک می کند)

در بارداری خارج رحمی جنین در جایی به غیر از رحم قرار می گیرد.اگر سلول تخم اولیه در مسیر عبور از لوله های رحمی و پیش از رسیدن به رحم متوقف شود،حاملگی خارج از رحم اتفاق می افتد.البته در 95%موارد لانه گزینی جنین در داخل لوله رحمی و در 5%نیز در لگن،روی تخمدان،دهانه رحم یا جای برش سزارین قبلی،بارداری صورت می گیرد.

اما نکته مهم برای جلوگیری از عوارض بعدی این نوع حاملگی و به خصوص اثرات منفی آن بر بارداری بعدی،تشخیص زودهنگام و انتخاب درمان مناسب برای بارداری است.حاملگی خارج از رحم تا اندازه ای احتمال موفقیت آمیز بودن بارداری های آینده را کاهش می دهد،اما تشخیص زودهنگام آن به نجات جان مادر و کاهش اثرات آن بر باروری های بعدی کمک می کند.بخصوص شناسایی جنین خارج از رحم،قبل از پارگی لوله رحمی روند درمان را آسان تر و احتمال بارداری های بدون مشکل بعدی را نیز بیشتر می کند.

چرا سلوله تخم به رحم نمی رسد؟

حاملگی خارج از رحم اتفاقی است که گاهی می تواند تا جایی پیش رود که باعث مرگ مادر نیز شود،اما شناخت علائم این مشکل و مراجعه سریع به پزشک متخصص می تواند در کاهش نگرانی از بابت حفظ سلامت و جان مادر بسیار موثر باشد.هر عاملی که به چسبندگی های شکمی و لگنی یا درگیری التهاب داخل لوله های رحمی منجر شود،می تواند احتمال حاملگی خارج از رحم را افزایش دهد. برای مثال کسی که به دنبال بارداری خارج رحمی قبلی،لوله اش را از دست داده است یا دچار تنگی و مشکلات لوله های رحمی است،یا فردی که سابقه جراحی روی لوله های رحمی یا جراحی های شکمی مانند جراحی آپاندیس،کیست تخمدان یا سزارین داشته باشد،همین طور افرادی که دچار نوعی عفونت لگنی یا عفونت پس از سقط غیر مجاز یا حتی دچار آندومتریوز(ضخیم شدم جداره رحم)هستند،احتمال بارداری خارج از رحم برایشان زیاد است.

زنان سیگاری در معرض خطر:

سابقه عفونت های دستگاه تناسلی که به درگیری لوله های رحمی و چسبندگی های درون لوله بینجامد نیز از جمله عواملی است که خطر حاملگی خارج از رحم را افزایش می دهد.سیگار کشیدن،سابقه سقط های مکرر،سابقه نازایی و حاملگی هایی که با شیوه های کمک باروری صورت می گیرد نیر از دیگر دلایل افزایش خطر حاملگی خارج از رحم است.همچنین اگر خانمی بعد از بستن لوله های رحمی یا با وجود استفاده از IUD یا مصرف قرص های هورمونی ضدبارداری باردار شود، احتمال بارداری خارج از رحم را دارد.

دردهای شکمی و خونریزی نامنظم را جدی بگیرید:

بسیاری از بارداران به اشتباه تصور می کنند که بروز خونریزی نامنظم همراه با درد شکم از علائم سقط جنین است،اما متاسفانه همیشه این طور نیست،بلکه دردهای شدید،تیز و خنجری در ناحیه لگن و شکم همراه با خونریزی های غیر طبیعی می تواند اصلی ترین احتمال برای بارداری خارج رحمی تلقی شود.

علائم بارداری خارج رحمی عبارتند از:

تاخیر قاعدگی عمراه با دردهای شکمی و لکه بینی از مهم ترین علائم بارداری خارج از رحم است البته این نشانه ها می تواند با سرگیجه،غش و درد گردن و شانه همراه باشد.

افرادی که چنین شرایطی را تجربه می کنند حتما باید از نظر احتمال بروز حاملگی خارج از رحم بررسی شوند،به خصوص اگر در گروه های پر خطری قرار بگیرند که احتمال بارداری خارج رحمی برایشان بیشتر است.البته تکنیک های دقیق سونوگرافی و مشاهده نکردن جنین داخل رحم می تواند ذهن متخصص را نسبت به این نوع بارداری در کنار انجام آزمایش خون به یقین تبدیل کند.

از دارو تا جراحی:

چنانچه حاملگی خارج از رحم به موقع تشخیص داده شود، برحسب مورد با استفاده از روش های دارویی یا جراحی قابل درمان است.اگر حاملگی خارج رحمی دیر مشخص شود،احتمال پارگی لوله و خونریزی شدید داخل شکمی وجود دارد و احتمال نیلز به جراحی وسیع برای بارداری ضروری است،گاهی این جراحی با توجه به شرایط مساعد، بارداری می تواند از طریق لاپاروسکوپی صورت بگیرد،اما در موارد دیگر متخصص چاره ای جز برداشتن یا بستن لوله رحمی ندارد.از سوی دیگر،اگر زن باردار دچار بیماری مزمن کلیوی و ریوی،نقص ایمنی یا در حال شیردهی نباشد و بارداری خارج رحمی به سرعت در وی تشخیص داده شود،می توان از طریق مصرف دارو به درمان او کمک کرد.

متخصصان زنان به تمام خانم هایی که در سنین باروری هستند.به شدت توصیه می کنند که بلافاصله پس از عقب افتادن قاعدگی به پزشک متخصص مراجعه کنند،به خصوص زمانی که دیگر علائم مانند دردشکم یا خونریزی هم داشته یا در گروه افراد پرخطر باشند.

 حاملگی دوقلویی:

حاملگی دوقلویی یا چند قلویی،حاملگی هایی پرخطر هستند.در سالهای اخیر به دلیل پیشرفت علم و افزایش استفاده از روش های کمک باروری در افراد نازا این نوع حاملگی ها چند برابر شده است.حاملگی دو یا چندقلویی به 2شکل می تواند باشد:1- یک شکل آن که از تقسیم یک تخم حاصل از یک تخمک و یک اسپرم به وجود می آید و در نتیجه آن دوقلوهای همسان است،به صورت اتفاقی رخ می دهد و ربطی به ارث،نژاد ندارد.در این موارد دو یا چند قلو که از نظر ژنتیکی کاملا مثل هم هستند ایجاد می شود،اما ممکن است به دلایلی از نظر ظاهری کاملا مثل هم نباشند و دچار بیماری ها و مشکلات یکسانی نشوند.

2- در شکل دوم حاملگی چندقلویی دو یا چند قل حاصل دو یا چند تخمکی است که با اسپرم های مختلف تبدیل به تخم و جنین شده است.علت به وجود آمدن این نوع حاملگی ها به شدت به عوامل هورمونی مربوط است،به همین علت در برخی نژادها(سیاهان)بیشتر است.همین طور در برخی خانواده ها بیشتر دیده می شود و در سنین بالاتر(به خصوص37سالگی)به دلیل تغییرات هورمونی بیشتر دیده می شود.همین طور در خانم هایی که چند بار حاملگی داشته اند بیشتر از کسانی که برای بار اول حامله می شوند دیده می شود. در زنان درشت اندام و کسانی که تغذیه بهتری دارند بیشتر دیده می شود.در زنانی که از روش های کمک باروری استفاده می کنند نیز حاملگی چندقلویی دیده می شود.علت این موضوع شامل ساده ترین و معمول ترین داروهایی است که در این راه استفاده می شود مانند کلومیفن تا پیچیده ترین روش ها مثل IVF.

باید دانست که این حاملگی ها دارای خطری بیش از یک حاملگی معمولی است،زیرا در این نوع حاملگی ها احتمال این که جنین دچار مشکلات ژنتیکی شود بیشتر از حاملگی تک قلوست.همین طور در این حاملگی های دو یا چندقلویی به دلیل فضای کمتر و اشتراکی شدن منابع تغذیه جنین ها احتمال اشکال غیرعادی در جنین ها و رشد غیرعادی آنها بسیار بیشتر است،یعنی ممکن است یکی از اندام های یک یا هر دو جنین به دلیل مکان نامناسب خوب رشد نکند یا یک جنین به قیمت کمتر رشد کردن جنین دیگر رشد بیشتری کند و هر دو جنین دچار مشکلاتی در زمان تولد شوند.

به همین دلیل امکان مرگ داخل رحمی جنین یا جنین ها در حاملگی های دو یا چند قلویی بیشتر است.همین طور احتمال زایمان زودرس در این حاملگی ها بیشتر است. از طرفی امکان به خطر افتادن جان مادر هم در این حاملگی ها بیشتر است.

این مادران بیبشتر دچار افزایش فشارخون و مسمومیت حاملگی حین بارداری و خونریزی های شدید پس از زایمان می شوند و احتمال مرگ مادر در این نوع حاملگی ها بیشتر است.

 سوال و جوابهای پزشکی در دوران بارداری:

1-آیا همه می توانند آسپیرین در دوران بارداری مصرف کنند؟آسپیرین برای پیشگیری از سقط داده می شود.ولی اگر سر از خود مصرف شود خود می تواند باعث سقط  اول شود.

2- فردی آندومتریوز30 میلی متری دارد و باردار است مشکلی ندارد؟ خیر مشکلی نیست و حتی می تواند زایمان طبیعی داشته باشد.اگر فرد مجبور شد که به روش  سزارین زایمان کند پزشک می تواند همراه با سزارین کیست را بر دارد.بعد از زایمان در کل باید تحت نظر باشد و سونوگرافی صورت گیرد گاهی کیست ثابت می ماند و نیازی به عمل ندارد.

3- آیا آندومتریوز تخمدان ذخیره تخمدان را کاهش می دهد؟بله همین طور است.آندومتریوز باعث می شود ذخیره تخمدان کاهش یابد.آزمایشFSHوLH معمولا نشان می دهد که ذخیره تخمدان کم شده.وقتی عمل برداشتن کیست آندومتریوما صورت می گیرد به این مساله افزوده می شود، مقداری از بافت تخمدان برداشته می شود.کیست آندومتریوز را سریع عمل نمی کنیم باید بررسی شود از نظر پزشک،سونوگرافی،مشخصات کیست.ممکن است کیست کوچک باشد ولی مشخصات غیره هم در سونودیده شود پزشک مشکوک می شود که شاید فرد مشکل دیگری همراه با کیست دارد پس پیشنهاد به عمل را می دهد.آندومتریوز عود می کند به همین دلیل سریع عمل صورت نمی گیرد و اول از روش کمک باروری استفاده می شود.

4-هرکس دو قلو باردار است حتما باید سرکلاژ یا عمل دوختن دهانه رحم را باید انجام دهد؟ قبلا این کار صورت می گرفت،پیشگیری در 3ماهه دوم و سوم.الان برای همه بارداری های دوقلویی انجام نمی شود تنها با تشخیص پزشک و سونوگرافی می توان تشخیص داد.

5- پمپ درد در سزارین چیست؟خانمهایی که سزارین می شوند24-48 ساعت اول درد زیادی دارند به دلیل جای عمل و زخم ها.روش این گونه است که فرد در سرم جداگانه ای داروی ضد درد قوی ریخته می شود که معمولا راهش بسته است بیمار وقتی وارد بخش شد دکمه ای خودش فشار می دهد که این دارو وارد خونش می شود.بیشتر در 24 ساعت اول مورد نیاز است بعدش مرخص می شوند و سرم درآورده می شود.اگر فرد در خانه درد داشت از شیاف دیکلوفناک و مسکن های ضد درد استفاده می شود.

 6- هفته 18بارداری هستم و طول دهانه رحمم 23 است.آیا نیازی به سرکلاژ می باشد و یا با استراحت مشکل برطرف می شود؟ اگر حاملگی اول است و سابقه سقط نداشته باشید و دلایلی نظیر فیبروم،رحم دوشاخ و یا رحم کوچک وجود ندارد بهتر است سرکلاژ نشود فقط با استراحت نسبی و داروهای شل کننده رحم نظیر پروژسترون ها،قرص ایزوکسیوپورین می توان حاملگی را به ثمر رساند ولی اگر موارد فوق وجود دارد حتما باید سرکلاژ با استراحت و درمانهای گفته شده انجام شود.ضمنا براساس یک سونوگرافی که طول دهانه رحم را اندازه گیری کرده است نمی توان به درستی تصمیم گرفت و بهتر است سونوگرافی دیگری آن هم واژینال انجام شود تا واقعیت مشخص گردد.

7- برای رفع سردرد در دوران بارداری چه مسکنی می توان استفاده کرد؟ سردرد در حاملگی به خصوص کسانی که میگرن دارند شدیدتر می شود ولی بدون سابقه نیز ممکن است براثر حاملگی و ورمی که در حاملگی پیش می آید،به وجود آید که تا حد تحمل بهتر است دارویی مصرف نکنید در غیر این صورت فقط استامینوفن ساده و بدون کدئین و یا پاراستامول را می توانید استفاده کنید.

8-  ماه سوم بارداری هستم و حرکت جنین من در هنگام انجام سونوگرافی بسیار زیاد است آیا این امری طبیعی است؟ در نیمه اول حاملگی چون جنین نسبتا کوچک است و مایع آمنیوتیک زیاد لذا حرکات جنین معمولا به طور خود بخودی نیز زیاد است و در موقع سونوگرافی رسیدن امواج اولتراسونیک به گوش جنین باعث آزار آن می شود لذا مرتب تغییر موضع و جابه جا می شود تا امواج فوق باعث آزار گوش وی نگردد.بعضی ها عقیده دارند که سونوگرافی طولانی می تواند شنوایی جنین را کمی کاهش دهد.البته این امر کاملا از نظر علمی به اثبات نرسیده است و بیشتر جنبه تجربی دارد.

9- آیا خونریزی به مدت 6هفته پس از زایمان سزارین امری طبیعی است یا مشکلی وجود دارد؟ ترشحات بعد از زایمان تا6هفته طبیعی است به طوری که هر دو هفته عوض می شود و در دو هفته اول خونریزی در ابتدا به شکل عادت ماهیانه و به مرور تا پایان دو هفتگی به لکه بینی تبدیل می شود در دو هفته دوم ترشحات سفید رنگ ولی بدون بو و حالت  عفونی است و بالاخره در دو هفته سوم به شکل مایع شفاف و بی رنگ و بدون بو باید باشد بنابراین اگر خونریزی بیش از دو هفته طول بکشد بهتر است با پزشک تان تماس گرفته تا اگر مشکلی وجود دارد آن را حل کند به خصوص اگر بودار و به شکل عفونی باشد.

 فشار خون در بارداری:

از بیماری های مهم و خطرناکی است که مادر و جنین را تهدید می کند و باید مراقبت دقیق در دوران بارداری شناسایی و کنترل شود.بیماری پره اکلامپسی که به مسمومیت بارداری مشهور است یکی از مهم ترین عوامل بالا رفتن فشار خون در بارداری است.

بالا رفتن فشارخون سیستولیک از 140 یا فشار خون دیاستولیک از 90 علامت خطر است و اگر این اتفاق بعد از 20هفتگی(5ماهگی)بیفتد می تواند علامت پره اکلامپسی باشد. این بیماری به دلیل فعال شدن سیستم ایمنی مادر علیه جفت و جنین ایجاد می شود و به همین دلیل می تواند ارگان های مختلف را درگیر کند،مثلا با درگیر کردن کلیه ها بیماری دچار دفع پروتئین در ادرار می شود که یکی از علائم اصلی این بیماری است.به طوری که باید خانم باردار هم افزایش فشار خون و هم دفع پروتئین در ادرار داشته باشد تا وجود بیماری مسجل شود. همین طور این بیماری با اثر بر سلول های خونی موجب کاهش تعداد پلاکت ها و درنتیجه اختلال انعقاد خون می شود. اثرات بیماری بر کبد و ریه ها موجب مشکلاتی در این دستگاه های مهم بدن می شود که در صورت تاخیر در شناسایی و درمان منجر به مرگ مادر می گردد.یکی از علائم دیگر این بیماری،بروز تشنج در مادر است که می تواند منجر به فوت مادر و جنین شود. این بیماری در زنانی که برای اولین بار حامله می شوند بیشتر اتفاق می افتد همین طور در افراد چاق و کسانی که بارداری دو قلویی دارند،بیشتر رخ می دهد.رخداد آن به ارث و نژاد هم مربوط است. به رغم تلاش پزشکان در جهت پیشگیری از این بیماری متاسفانه راه قطعی جلوگیری از این بیماری شناخته شده نیست،اما با کنترل دقیق دوران بارداری به خصوص هفنه های آخر بارداری می توان بیماری را درمان کرد و جان مادر و جنین را نجات داد.مهم است بدانیم که هر افزایش فشارخونی به معنی بیماری پره اکلامپسی نیست و انواع دیگری از بیماری فشارخون در دوران بارداری نیز  داریم.

انواع فشارخون در بارداری: فشارخون خوش خیم بارداری که به معنی افزایش فشار خون بخصوص بعد از هفته20 بارداری است که همراه دفع پروتئین در ادرار نبوده و حداکثر تا 3ماه پس از تولد نوزاد بهبود می یابد. فشارخون مزمن که به معنی وجود بیماری فشارخون قبل از هفته20بارداری است. این بیماری در زن باردار مثل افراد غیر باردار درمان می شود.نکته مهم این که فشارخون مزمن می تواند زمینه ساز بیماری پره اکلامپسی باشد و این بیماران نیاز به دقت و کنترل بیشتری دارند. علائم خطر در بیماران پره اکلامپسی شامل سردرد،تاری دید،درد در ناحیه سردل یل زیرجناغ سینه، تهوع و استفراغ یا افزایش فشارخون تا بالای 110/160 همین طور یک سری علائم آزمایشگاهی است که در صورت بروز هریک برای نجات جان مادر در درجه اول و بعد جان جنین باید در جهت تسریع زایمان اقدام کرد.